Astronomia 2/2022 (116) luty

Fale rentgenowskie należą do grona jednych z najbardziej energetycznych fal elektromagnetycznych obserwowanych we Wszechświecie. Długość tych fal waha się w zakresie od jednej bilionowej części metra do dziesięciu nanometrów, co sytuuje je pomiędzy promieniowaniem ultrafioletowym a promieniowaniem gamma. Te niepozorne długości skrywają w sobie ogromną energię. Na Ziemi promienie X znane są przede wszystkim jako metoda prześwietlania ludzkiego organizmu pozwalająca na diagnozowanie różnego rodzaju schorzeń. Promieniowanie to ma jednak znacznie bardziej zagadkową i tajemniczą stronę. Szczególnie wtedy, gdy jego źródła znajdują się daleko w ciemnej przestrzeni kosmicznej. Więcej o obserwacjach rentgenowskich kosmosu w artykule Dominiki Jasińskiej.

Koniec wszystkiego

Coś się kończy, coś się zaczyna… Czy tak samo będzie w przypadku naszego Wszechświata, domu, w którym przyszło nam mieszkać? Zaczął się 14 miliardów lat temu, skończy się… nie wiadomo kiedy, może jutro. Jaki to będzie koniec? I czy po nim nastąpi nowy początek czy raczej wielka nicość? W serii „Okno na Wszechświat” Jerzego Konarskiego przyjrzyjmy się temu, co nauka mówi nam o możliwych wariantach końca świata, jak bardzo musimy się go obawiać i czego możemy się po nim spodziewać.

SPECULOOS – małe gwiazdy, małe planety, małe teleskopy

Wiele zmieniło się, odkąd w 1992 roku ogłoszono detekcję pierwszej pozasłonecznej planety. Dziś globy orbitujące wokół gwiazd w Drodze Mlecznej nie stanowią wcale rzadkich i nadzwyczajnych obiektów, ale nadal nie wiemy o nich zbyt dużo. Szczególną zagadką są niewielkich rozmiarów planety skaliste, które zazwyczaj krążą po bardzo ciasnych orbitach i stanowią trudne do rejestracji obiekty. Ogromna jasność gwiazd sprawia, że w ich blasku nikną planety wielkości Ziemi i mniejsze. Naukowcy sądzą jednak, że
w odkrywaniu większej liczby takich globów pomocny może okazać się zwrot ku niewielkim gwiazdom o małej jasności położonych w bliskim sąsiedztwie Słońca. W poszukiwaniu małych egzoplanet na orbitach niewielkich gwiazd astronomów wspierają teleskopy z sieci SPECULOOS. Więcej o nich w artykule Dominiki Jasińskiej.

Perspektywa ma znaczenie

Aby wykonać idealne zdjęcie, niezależnie od tego, co jest jego obiektem, nie wystarczą ani wspaniały sprzęt, ani idealne warunki. Bardzo istotna jest też wyobraźnia fotografa i umiejętność przemyślenia kadru. Bo perspektywa ma naprawdę duże znaczenie. A jak to się ma do robienia zdjęć w kosmosie? Zapraszamy na „Ciekawostki Układu Słonecznego” Jerzego Konarskiego.

SPIS TREŚCI

• Wieści ze świata astronomii i astronautyki // Kosmonauta.net
• Prześwietlić Wszechświat // Dominika Jasińska
• Koniec wszystkiego // Jerzy Konarski
• SPECULOOS – małe gwiazdy, małe planety i małe teleskopy // Dominika Jasińska
• Perspektywa ma znaczenie // Jerzy Konarski
• Na skrzydłach Hermesa // Maciej Draws
• Zdjęcie roku 2019 Simeis 147 – część 2. // Tomasz Zwoliński
• Blisko i daleko na południe – gwiezdny kalejdoskop BIS // Jan Desselberger
• Obserwujemy planety // Gabriel Murawski
• Niebo poranne/niebo wieczorne // Mariusz Kulma
• Kalendarz astronomiczny // Gabriel Murawski, Mariusz Kulma
• Efemerydy gwiazd zmiennych // Gabriel Murawski
• Ciekawe obiekty mgławicowe // Piotr Guzik
• Aktualności ze świata komet // Piotr Guzik
• FILM/KINO: JIU JITSU – Let the Mortal Jiu-jitsu begin! // Tomasz Wiśniewski
• GRALNIA: HALO – Halo? Czy mogę rozmawiać z szefem? // Tomasz Wiśniewski
• Otwarty Konkurs Astrofotograficzny im. Heńka Kowalewskiego. Wyniki listopad 2021.